Ekonomika Kultury Części Numer Adin

1. Sektor publiczny (placówki narodowe,np. KBF, MOCAK, Muzeum Narodowe albo Teatr Bagatela, Teatr Groteska, TeatrVariete, Teatr Ludowy, no i generalnie wszystkie domy kultury, biblioteki)

2. Sektor prywatny (C.K. Rotunda, generalnie prywatne instytucje kultury)

3. Instytucje pozarządowe NGO (wszelkie organizacje, stowarzyszenia, fundacje)

Składa się z sektorówpaństwowego i samorządowego; do sektora publicznego należą jednostkipodległe Skarbowi Państwa, samorządom albo państwowym osobom prawnym. Jestbardzo ważnym określenie, czy dana placówka należy do tego sektora, bowiem ograniczająje określone prawa i zasady gromadzenia i wydawania środków finansowych(publicznych), a także musi zapewnić ich jawność i przejrzystość. Obowiązkiempaństwa i samorządów w sektorze publicznym jest umożliwianie działalnościpaństwowym instytucjom kultury

To dochody i przychodypubliczne, głównie z podatków, kar, grzywn, dochodów z majątków publicznych

Bejc przeznaczony nadany cel w danym okresie czasu, zatwierdzamy przez Sejm (państwo) albo organyadministracji samorządowej (gminy etc., samorządy)

To przepływ hajsu od jednych podmiotów sektora publicznego na rzecz innych,lub na podmioty spoza tego sektora

Działa w nim mechanizm rynkowy,będący formą organizacji gospodarki, w której indywidualni konsumenci iproducenci współdziałają ze sobą za pośrednictwem rynku. W przypadkukultury, mamy do czynienia z sektorem kreatywnym, a podmioty prowadzącetę działalność zaliczają się do II sektora. Generalnie są toprzedsiębiorstwa i organizacje gospodarcze stanowiące własność prywatną albotakie, w którym państwo lub samorząd ma udziały, nieprzekraczające jednak 50%całości.

Określenie tego sektora, sytuującego się międzypublicznym a prywatnym jest trudne dla ekonomisty kultury, bo ani niedziała według nakazów centralnego planisty, ani według zasad wolnego rynku

Podmioty działające w tym sektorzedziałają na zasadzie non profit (choć to wcale nie znaczy, żenieefektywnie). Instytucje te mają właśnie odnieść jak największy zysk, jednakzamiast dzielić go między właścicieli, przeznaczają go na działalność statutową= maksymalizacja zysku nie jest ich nadrzędnym celem, $ nie jest celem samym wsobie. Działają one niezależnie od państwa, pozwalają aby obywatele bralisprawy w swoje rąsie i wspólnie z samorządami tworzą instytucjonalną podstawięspołeczeństwa obywatelskiego, dlatego państwa wprowadzają dla NGO’sów wiele ulgi zwolnień podatkowych, specjalne subwencje etc.

Podstawą dla zbierania środków jest tu dotacja od jednostekposiadających nadwyżkę zarobkową – postawa filantropijna. Ponad to, non profit muszą miećumiejętność zdobywania hajsu z innych źródeł - to podstawowa cecha NGO, a tymisposobami mogą być:

- dotacje od państwa,

- samorządów,

- pojedynczych osób,

- członkóworganizacji,

- wpływ we zbiórek publicznych,

- opłaty ludności za usługi etc.

Teoriaekonomii podaje cztery podstawowe struktury rynku w zależności od intensywnościpanującej w nim konkurencji związanej z m.in. liczbą uczestniczących w rynkufirm i swobodą wejścia na rynek nowoczesnych producentów.

- konkurencja doskonała

- monopol

- duopol

- oligopol

Wieleproducentów, każdy może sobie swobodnie wchodzić na rynek i go opuszczać, ależaden nie jest na tyle silny aby narzucić cenę rynkową.

To dominacjajednego podmiotu na rynku w danej branży

Tokonkurencja dwóch liderów dominujących na rynku, proponujących to samo dobrolub usługę.

Jestczysty lub zróżnicowany. Czysty to całkowita dominacja kilku lub kilkunastuprzedsiębiorstw w produkcji danego produktu (stal, gaz). Nie można wtedyustalić ceny wyższej niż rynkowa, chyba że poziom produktu jest dużo wyższy,ale głównie przewagę konkurencyjną może tu stanowić obniżka cen. Zróżnicowanyto kilka przedsiębiorstw proponujących dość zróżnicowane wyroby np. samochody.Można ten zróżnicować pod względem wyglądu, cech, serwisu. Firma zostajeliderem jeśli proponuje zróżnicowaną ofertę np. samochodów i mają one adekwatnącenę, wtedy są pieniążki. TUTAJ MAMY PARU PRODUCENTÓW, KTÓRYCH CENY SĄUZALEŻNIONE OD SIEBIE NAWZAJEM, TRZEBA ŚLEDZIĆ INNE FIRMY I REAGOWAĆ NA ICHDECYZJE CENOWE.

ProduktKrajowy Brutto, jeden z mierników efektów pracy społeczeństwa danego kraju,zsumowana wartość dóbr i usług wyprodukowanych na terenie danego kraju (przeznarodowe podmioty jak i zagraniczne, w danym czasie)

Hajsz budżetu państwa, a także fundusze gromadzone przez państwo pozabudżetowo,czyli środki „parabudżetowe”, budżety samorządów i budżety ubezpieczeńspołecznych.

Tomłoda dyscyplina naukowa badająca zjawiska i prawidłowości ekonomicznewystępujące w kulturze i jej przemysłach, a także ustalająca instrumentypolityki ekonomicznej efektywne w sferze kultury. Dąży do tego, aby postrzeganabyła nie jako dziedzina badawcza lecz jako dziedzina ekonomii.

Jej początki sięgają lat 60. XX wieku, znaczącą rolę odegrały tu prowadzone w tychlatach debaty poświęcone przede wszystkim problemowi finansowania kultury ześrodków publicznych w warunkach gospodarki rynkowej. Do stworzenia fundamentów ekonomiki kultury przyczyniły się wznakomitym stopniu opublikowane przez Baumola i Bowena w 1966r. Performing Arts: The Economic Dilemma, analizydotyczące jednej dziedziny kultury tj. sztuk widowiskowych, wskazując, że pracaartystyczna w sposób odmienny od pozostałeś podlega wpływom postęputechnologicznego.

Liderem światowym w ramach prowadzenia ekonomiki kultury sąStany, działa tam Association of Cultural Economics International – ACEI,czyli wiodąca na świecie organizacja w tej dziedzinie, regularnie wydającapisma z artykułami naukowców. Dziedzina ta zadziałała się głównie w USA,Europie, Australii, Kanadzie i Azji.

- Lata 90.Throsby „Ekonomia i kultura”, elementarne dzieło, wytyczył obszary, którymizajmuje się Ekonomika kultury. Dużąaktywność wykazują organizacje międzynarodowe: Rada Europy, UNESCO, UniaEuropejska.

Dziedzinarozwija się na różnych obszarach: kształtowanie preferencjikonsumentów, analiza popytu i podaży, rynek mediów, rynek sztuki, historięmyśli ekonomicznej w kulturze, rynek pracy artystów, chorobę kosztów Baumola,organizacje non profit w kulturze, publiczne subsydiowanie kultury, kwestiewłasności intelektualnej etc.

W Polsce od 1980r. w Warszawie prowadziło się badania w Zakładzie Ekonomiki Kultury, potem zadanie to przejęli niezależni badacze i instytucje (np. Fundacjo Pro Cultura).

O odejście od dominacjiekonomicznych interpretacji świata. Nie można prowadzić poprawnej analizyekonomicznej procesów kulturowych bez uwzględnienia cech specyficznych, któreodróżniają je od ogółu dóbr rynkowych. Jeśli ekonomiści zrozumieją czym różniąsię dobra kulturalne od zwykłych dóbr, będzie możliwe wytworzenie koduporozumienia między nimi a przedstawicielami kultury.

Różnice między wartością kulturalną aekonomiczną,specyfikę kapitału kulturowego, znaczenie kultury dla zrównoważonego rozwoju

Wymaga kreatywności, jest objęte prawem własności intelektualnej,wytwarza znaczenie symboliczne

- Kulturowych: ma charakterkolektywny, dąży do doświadczenia zbiorowej produkcji i konsumpcji, któremają inną, wyższą wartość od sumy działań indywidualnych.

- Ekonomicznych: indywidualnachęć konsumenta do maksymalizacji swojej korzyści i producenta domaksymalizacji zysku.

Bo na ich jakość składa się estetyka, duchowość, wartośćhistoryczna, symboliczna i autentyczność. Bezwartościowe z perspektywyekonomicznej dobro może dzięki wartości kulturalnej wytwarzać niezwykłe zysku.

Taspecyfika dóbr kulturalnych była argumentem dla pierwszym ekonomików kulturydla interwencjonizmu państwa wobszar dóbr kultury, odnosząc się do ich pozytywnegoefektu zewnętrznego jako dobra publicznego.

Dobramipublicznymi dysponuje konsument zbiorowy i chociaż używa ich więcej niż jedenodbiorca, nie wpływa to na wzrost ich kosztów wytworzenia. Nie ma tu aspektuwykluczenia i rywalizacji (charakterystycznego dla dóbr prywatnych).

Że mogą byćdobrem publicznym, a potem zostać nabyte przez jednego właściciela i stać siędobrem prywatnym z ograniczeniem do ich publicznego korzystania (np. koncesja,prawo autorskie). Dlatego interwencjonizm państwa ma charakter państwowy.

DOBRAKULTURY, SZCZEGÓLNIE WYSOKIEJ, MOGĄ BYĆ UZNANE ZA DOBRO PUBLICZNE O POZYTYWNYMEFEKCIE ZEWNĘTRZNYM, W ICH PRZYPADKU MECHANIZM RYNKOWY ZAWODZI CO JESTUSPRAWIEDLIWIENIEM DLA CZĘŚCIOWEJ INTERWENCJI PAŃSTWA

Jestźródłem identyfikacji społecznej, a także jej podziałów; kapitał kulturowynabywany jest od społeczeństwa w którym żyje jednostka, który umożliwia jejskuteczną komunikację w danym środowisku.

Postęptechnologiczny nijak ma się do zmniejszenia kosztów produkcji widowiskartystycznych, gdyż są one archaicznym sektorem gospodarki, gdzie nie zmieniasię wydajność pracy. Przykład: nie możemy zmusić orkiestrę symfoniczną abygrała dwa razy szybciej, poza tym, wymaga ona takiej samej obsady i tego samegoczasu wykonywania. Wszelkie innowacjenie skracają więc czasu produkcji ani nie przyspieszają sposoby wytwarzania„produktu” kulturalnego jakim jest odbiór sztuki, generują jedynie koszty. Co więcej, produkcja sztuk widowiskowychcharakteryzuje się wysoki i stale rosnącym (inflacja) kosztem osobowym, którynie ma prawa być łagodzony wzrostem wydajności pracy, prowadzi jedynie do zwiększenia jednostkowego kosztu produkcjikulturalnej, bo wszelkie cięcia kosztów odnoszące się do podniesieniawydajności, obniżą jakość produkowanej sztuki.

Biorącpod uwagę, że dobra kultury cieszą się (jeśli nie są za dara) małymzainteresowaniem społeczeństwa, ceny utrzymywane są na poziomie niższym, niżbynakazywał rachunek ekonomiczny. Hajs wydany nie jest równoważony wpływem zkasy. Stąd w sektorze kultury wieczne niedofinansowanie.Edit: dziśta teoria dalej aktualna, ale troszkę lepiej, bo np. Festiwale mająwolontariuszy, albo społeczność lokalna przejmuje część obowiązków.

To przekazywanieuprawnień państwa samorządom; instytucje artystyczne mają być finansowane przezwładze publiczne wszystkich szczebli, władze centralne odpowiadają jedynie zanajważniejsze instytucje o charakterze narodowym oraz za placówki kształceniamłodych artystów.

Wywodzisię z katolickiej nauki społecznej, daje pierwszeństwo działaniom jednostekprzed władzą publiczną, niższych szczebli nad wyższymi. To podstawowa zasada wUE, dzięki niej Unia nie ingeruje w samodzielne ustanawianie politykikulturalnej przez poszczególne państwa

To nowepodejście do instytucji kultury, wyraża się w zmianach w sposobie ichzarządzania. Chodzi o „oddalanie się” instytucji od państwa i nadanie imwiększej samodzielności i autonomii, zyskując inny status prawny (fundacji,stowarzyszenia, spółki akcyjnej czy z o.o.), państwo wciąż jest odpowiedzialneza nie, ale zmienia się sposób zarządzania nimi, podobnie jest z instytucjamiodpowiadającymi przed władzami regionalnymi i lokalnymi. To nowy trend, obecny w Australii, Finlandii,Niemczech, Włoszech i Szwecji.

Na początku nauki o ekonomii Adam Smith w 1776r. w "Bogactwo narodów" mówi, że własnośćprywatna jest podstawowym warunkiem działania rynku, a państwo możeinterweniować tylko w dziedzinie obronności, ochrony własności, wymiarusprawiedliwości i robót publicznych. Potem tę myśl czysto liberalną należałotrochę poszerzyć.

AdolfWagner (rodzina Rysia, serio, chyba jego wujek) na przełomie XIX i XX wieku podkreślał, że wraz z rozwojem społeczeństwamusi wzrosnąć wpływ państwa we wsparcie potrzeb sfery publicznej w postaciwydatków publicznych, które mają tę właściwość, że rosną szybciej niż wydatkiindywidualne. Koncepcja Wagnera przyczyniła się do powstania koncepcji państwaopiekuńczego.

Odrzuceniemyśli czysto liberalnej to był kryzys 1929-1933, interwencjonizm okazał siękonieczny, szczególnie w momentach kryzysowych które mają charakter cykliczny. Podstawydo tej myśli stworzył John Meynard Keynes, uznał, że przyczyną problemówgospodarki rynkowej (nierównomierny rozwój, niepełne wykorzystanie potencjałuwytwórczego, bezrobocie) jest zbyt mała chęć prywatnych inwestorów doinwestowania. Państwo powinno interweniować w gospodarkę za pośrednictwemfinansów publicznych (zarówno instrumentów dochodowych jak pożyczki i podatki,jak i wydatków. Cel? Pobudzenie popytu wgospodarce oraz łagodzenie wahańkoniunkturalnych. Potem pokazali się oczywiście jego przeciwnicy

Współcześniemyśl ekonomiczna w kwestii interwencjonizmu państwa to mieszankapostkeynesowskich rozwiązań finansów publicznych i myśli neoliberałów, którzytrochę ogarnęli niektóre restrykcje Smitha i zalecają wprowadzenie dyscypliny wprzez kryteria restrykcyjne, takie jak: ograniczenie wysokości deficytubudżetowego, długu publicznego czy też uniemożliwienie spłacania długówpaństwowych przez pożyczki z banku centralnego.

Oniuważają, że interwencjonizm państwa w kulturze to europejski wynalazek. Tamkultura zostaje sprawą odpowiedzialności prywatnej i przedmiotem działalnościdobroczynnej. Od dziecka uczeni są, że dzięki dobrowolnemu wsparciu każdegoobywatela, mają ogromny wpływ na kulturę, panuje duża współpraca lokalna. Jeślitych działań jest za mało albo są niewystarczające, wtedy wbijają funduszepubliczne

Planistycznymechanizm alokacji dóbr i usług przez centralnego planistę. Podaż ciągle rosła,a ze względu na brak rywalizacji charakterystycznej dla gospodarki rynkowej,nie musiała gonić za nieograniczonym popytem. W rzeczywistości: gospodarkawiecznego niedoboru usług i dóbr. Ograniczała swobodę artystyczną iupolityczniała decyzje alokacyjne.

toodpowiedź na upaństwowienie sfery społecznej w komunie, wskazuje możliwośćinterwencjonizmu państwa w sferze społecznej w tym w kulturze, w warunkachgospodarni wolnorynkowej

Kontrowersjedziś: neoliberałowie kontra socjaldemokracji (jak najmniej państwa kontra jaknajwięcej państwa). Jedni jednak mogliby doprowadzić do skomercjalizowaniakultury i ograniczyć do niej dostęp, drudzy z kolei są nieefektywny bozapewnia powszechny dostęp do kultury, przez co obniża inicjatywność twórców iprowadzi do nadmiernych kosztów administracyjnych

Toodpowiedź na ten spór, czyli interwencjonizm państwa połączony z aktywnościąobywateli = trzecisektor; motto: „Nie ma praw bez obowiązków” brak pasywnej rozczeniowości! Podstawowe pytanie w finansowaniu kultury przezpaństwo:ILE PAŃSTWA W SFERZE SPOŁECZENEJ, A ILE PAŃSTWAKULTURZE. No i jakiego państwa.

1. Specyfiką dobra kulturowego

2. Ekspansją państwa opiekuńczego

3. Celami współczesnej polityki kulturalnej

1. Zachowaćtożsamość kulturową narodu

2. Zapewnićrówny dostęp do kultury

3. Promowaćtwórczość i wysokiej jakości dobra i usługi kulturalne

4. Zróżnicować ofertę kulturalną, aby każdypodmiot społeczeństwa znalazł coś dla siebie

Sposóbfinansowania kultury zależny jest od

1. historii

2. ustosunkowań społecznychkażdego państwa,

3. stopnia decentralizacji życiaspołecznego,

4. stopnia uspołecznienia decyzji

Wśródustabilizowanych gospodarczo, doświadczonych demokracji rynkowych podstawą jestjedność w różnorodności

1. Nordycki (opartyna tradycjach socjokulturalnych)

2. Anglosaski (zdominującym rynkiem globalnym)

3. Śródziemnomorski (mocnooparty na dziedzictwie kulturowym)

4. Francuski (planowaniepaństwowe (ostatni przykład w Europie); ma największy w Europie budżetpaństwowy na kulturę (np. w 2002r. wynosił 12 mld EUR, a innych państweuropejskich 2 mld)

5. Niemiecki (wskazujeewolucję od państwa opiekuńczego, do społeczeństwa informacyjnegonosił )

Kultura wdemokracjach europejskich finansowana (publicznie) jest często z loteriipaństwowych i środków unijnych (których celem jest wyrównanie poziomucywilizacyjnego państw członkowskich). Choć i tak najistotniejszym jestrozdzielenie obowiązków finansowych bardziej na samorządy, niż na środkiunijne, chodzi o współfinansowanie projektów ze środków lokalnych. Ważne jest,zamiast ciągnięcie od Unii, traktować kulturę jako środek do osiągania celu,generować miejsca pracy, wspierać mocno rozwój regionów, generować lokalnydochód.

Politykakulturalna podlega Ministerstwu Edukacji i Kultury (MEiK).

*Fińska Rada Sztuki: organ centralny + 9Rad Sztuki + 11 referatów regionalnych = instytucja pozarządowa za zasadzieprzedłużonego ramienia. Jej gł. zadanie to wspieranie artystów.

Rządcentralny i lokalne władze samorządowej. Rady pośredniczą między władzami centralnymia lokalnymi i odwrotnie, szczególnie jeśli chodzi o bejc z Unii (takie QUANGOs w sumie). Na kulturęwydawało się np. w 2009r. 0,99% środków publicznych. Centrala w malutkim stopniu finansuje kulturę,dużo pieniądza idzie z loterii. Jedyny sektor znacznie wspierany przez państwo tokinematografia. Od paru ostatnich lat wspieranie twórczości było podstawąfinlandzkiej polityki kulturalnej. Wspieranie artystów jest najważniejsze, mająopracowany super system grantów. W przypadku emerytowanych artystów, tadziałalność rad jest też instrumentem ubezpieczenia społecznego.

Decentralizacjai owszem, ale tu władze centralne mają wciąż duże znaczenie (finansowanie,zagwostki legislacyjne i administracyjne). Samorządy i regiony są wspierane,ale nie mają kompetencji żeby działać samodzielnie. Ministerstwo definiujepriorytetu polityki kulturalnej, ma kontrolę nad budżetem, włączającfinansowanie realizowane przez Dyrekcje Regionalne ds. Kultury

Polega to na zaangażowaniu każdego podmiotu mającego budować, odnawiać czy rozbudowywać obiekty publiczne,aby przekazywał 1% kosztów na sztukę współczesną.

Inne sposób dla wsparcia twórców to przywileje podatkowe na profesjonalistów. Partnerstwo publiczno-prawne ani sponsorowanie nie jest tu popularne. Wszystko reguluje się wewnątrz Ministerstwa.

Subsydiarnośćjest tu podstawą, finansowanie jest w gestii obywateli i ich lokalnychspołeczności, tak więc samorządy ponoszą większość kosztów publicznych.Instytucje kultury funkcjonują dzięki finansowaniu publicznemu (z budżetówlandów i gmin). Funkcjonuje wiele organizacji jak Fundacja Sztuk Wizualnych,Niemiecka Rada Muzyki , które są głównym wsparciem dla kultury na szczeblufederalnym

Artystówróżnie się finansuje: na projekty, udostępnianie przestrzeni do pracy, nagrodypieniężne itd. Ważne są bardzo te nagrody i granty zbierane przez wszystkieszczeble władzy. Corazlepiej działa partnerstwo publiczno-prywatne.

Podniesienie poziomu życia przez działalność kulturalną i sport oraz rozwójprzemysłów kultury. Ministerstwo ma hajs z budżetu państwa oraz LoteriiNarodowej.

Działatutaj ładnie QUANGO, rząd samodzielnie nie rozporządza piniondzem, jest ładniezasada przedłużonego ramienia. Są QUANGOsy z czterech rad sztuki: Anglii,Irlandii, Szkocji i Walii. Jest tu wiele programów merytorycznych dzięki czemureguły finansowania projektów są przejrzyste i śliczniutkie. Większośćsubsydiowanych organizacji to tak zwane charities, nie nastawione na zysk.

WielkaBrytania to super przykład partnerstwa w finansowaniu kultury, bo czynią topodmioty należące do różnych sektorów gospodarki. Wg statystyk, $$$ na kulturęz centrali vs z gmin to 50:50.

Wsparciemtwórczości zajmują się rady sztuki. Mają fajne programy mające na celu pobudzaćżycie kulturalne. Co ciekawe, funkcjonuje tu system rekompensowania twórcompublicznego wykorzystywania czy pożyczania ich dzieł (ale fajne!).

-decentralizacja

-subsydiarność

- zasadaprzedłużonego ramienia (QUANGO)

-partnerstwo publiczno-prywatne

+ mecenat i sponsoring jako kładka łącząca publiczne z prywatnym

organizacje QUANGO sytuują się pomiędzy ministerstwami kultury a instytucjami kultury. Uzyskano dzięki temu gwarancję społecznego nadzoru nad wykorzystaniem środków publicznych przy jednoczesnym zwiększeniu kompetencji samorządów w podejmowaniu decyzji.

- Zasada współfinansowania zeźródeł publicznych i prywatnych - Finansowanie kultury zaczętotraktować jako długoterminową inwestycję o charakterze zarówno społecznym jakekonomicznym- Publiczne instytucje osiągająwyższy stopień autonomii w kwestii sposobu zarządzania dzięki wykorzystywaniunorm prawnych trzeciego sektora (Schroeder, kanclerz Niemiec:„kultura musi pozostać zadaniem państwa, ale niekoniecznie administracjirządowej”)

O tworzenie systemu rozwiązań o charakterze fiskalnym (zazwyczaj), który albo mazachęcić do finansowania kultury ze źródeł pozabudżetowych czy parabudżetowychalbo załagadzać ostrość reguł wolnego rynku w odniesieniu do instytucji,twórców czy producentów kultury.

czyli głównie chodzi o działalność w przemyśle kulturalnym à kinematografia i czytelnictwo (rynek książki)

Stworzonaprzez Keynesa; chodzi w niej o to, że rząd nie uczestniczy bezpośrednio wpodziale pieniędzmi na kulturę, ale czyni to za pośrednictwem specjalnie w tymcelu powołanych niezależnych organizacji, tzw. QUANGOs (quasi-nongovernmentalorganisations), pierwszą taką organizacją była Rada Sztuki Wielkiej Brytanii,zajmująca się rozdzielaniem środków na kulturę zgodnie z zasadą przedłużonegoramienia

Centralizacja, monopol własnościpaństwowej, decyzje upolitycznione, decyzje odnośnie kultury podejmowanejednocześnie w Ministerstwie Kultury i Sztuki jak i Wydziale Kultury KomitetuCentralnego PZPR, cenzura polityczna, od 1982r. Fundusz Rozwoju Kultury któryzwiększył odbiór kultury a artystom dał stabilność zawodową.

Terazmodel europejski, sektor publiczny jest głównym, ale nie jedynym źródłemfinansowania. W pierwszej dekadzie demokracji w Polsce sprawy kultury byłymarginalizowane, na przełomie tysiącleci zahamowano to i od 2000r. około jestlepiej. Odchodzi się od supermecenatu państwa i odejście MKiDN jako głównegoorganizatora, realizacja zadań głównie na szczeblu lokalnym, regionalnym,samorządowym

To: decentralizacja, łączenie środków publicznych z prywatnymi, zachęcanie do tworzenia pozarządowych instytucji.

Zlecaniem zadań państwowych samorządom i organizacjom pozarządowym i finansowanie ich drogą dotacji celowych, system ulg i zachęt podatkowych dla sponsorów i mecenasów.

Samorządyna domy i ośrodki kultury, kluby, świetlice, biblioteki.

Umożliwionoprzeznaczenia znacznej części wpływów z loterii na kulturę (5% ceny każdegogłosu), które to środki idą na Fundusz Promocji Kultury, podlegający MKiDN. Kasata idzie na promowanie i wspieranie kultury.

2004rok to ważna data dla stanu polskiej kultury, bo wejście do Unii dało nam dużohajsu w celu wyrównania poziomu cywilizacyjnego państw członkowskich.

Generalnieod 1989r. w sferze finansowania kultury w Polsce wiele się zmieniło. Przejściez gospodarki centralnej do rynkowej było dość nagłe i radykalne, ale strefakultury musiała się zaadoptować. Teraz umie ładnie korzystać zzarządzania, współpracuje z różnymisektorami gospodarki, wzrosła też aktywność obywatelska, tworząc trzeci sektor,czerpie ze wzorów europejskich, wykorzystuje środki piniążkowe z różnychźródeł, wszystkie szczeble administracji pracują, odnajdują się w nowychtechnologiach.

ALE: wciąż są niedociągnięcia. Np. decentralizacja zadań politykikulturalnej nie była dostosowana do specyfiki sektora, finansowanie kultury napodstawie rocznych budżetów, preferowanie instytucji kosztem projektów wrozporządzaniu środkami na różne gałęzie gospodarki, kulejące wsparcie dlatwórców i artystów, zły poziom edukacji kulturalnej, złe monitorowanie finansówi rozwoju przemysłu kultury. = BRAKSYSTEMOWYCH ZMIAN UWZGLĘDNIAJĄCYCH SPECYFIKĘ KULTURY, brak systematycznegomonitorowania i ewaluacji.

Uniazobowiązana jest przyczyniać się do rozkwitu kultur państw członkowskich zposzanowaniem ich narodowej i regionalnej różnorodności, promując jednocześniewspólne dziedzictwo kulturowe kontynentu europejskiego. Zachęca do współpracymiędzy państwami, a jej głównymi hasłami są: różnorodność, subsydiarność,współpraca kulturalna, wspólnota dziedzictwa kulturowego. Artykuł ten stanowiprawną podstawę do przekazywania środków finansowych UE w celu rozwoju sektorakultury, środki te płyną 2 strumieniami

1. W ramach programów unijnych,adresowanych bezpośrednio do sektora kultury. Przykład:

- Kultura 2000,

- Kultura 2007,

- Europejska Stolica Kultury

2. Przez fundusze strukturalne (FS) utworzonew celu wyrównywania poziomu rozwoju regionów w zjednoczonej Europie(finansowanie kultury w uznaniu jej za jeden z czynników rozwoju regionów).

Z początku,środki te stały się znaczącym źródłem finansowania kultury w jej 15krajach, środki te były jednak niedookreślone, np. Kultura 2000 nie ustalonojak środki z danej puli kaski zostały rozdzielone między dane kraje.

Oceniając korzyści płynące dla kultury z funduszy unijnych nie wolno patrzeć jedynie na hajs. Korzyścią niematerialną jest możliwość współpracy z zagranicznymi partnerami, udostępnianie danemu państwu dorobku innej kultury, większy jest też kapitał doświadczeń wymieniany międzynarodowo w społeczności artystycznej, powstanie licznych sieci kulturalnych.

Problemy? Zaczęto myśleć, aby nie tylko zapewniać $ na rosnące potrzeby państw UE, ale też aby wymyślić sposób, by same potrafiły potem sprostać stworzonym przez siebie potrzebom, dotychczas finansowanym ze środków strukturalnych (tym bardziej, że kontakty międzypaństwowe powodowały zanik komunikacji wertykalnej wewnątrz kraju).

Lata 2004 – 2007 - unijna „15” powiększyła się do liczby 27 krajów, a głównymibeneficjentami środków unijnych stały się nowe państwa członkowskie. Po nauceprogramu Kultura 2000, zaczęto myśleć nad nową filozofią uzasadniania wydatkówna kulturę (dlatego długo trwa proces decyzyjny) - wspieranie kultury wregionach, ma być celem do tworzenia miejsc pracy, generowania dochodów etc. TRUDNEbiorąc po uwagę mentalność centralną i nieporadność sektora kultury w krajachpokomunistycznych.

Poprawa atrakcyjności państw UE (ich regionów i miast), wspieranieinnowacyjności, przedsiębiorczości i wzrostu gospodarki opartej na wiedzy oraztworzenie większej liczby miejsc pracy.

ROLAKULTURY W NOWOCZESNYM SPOŁECZEŃSTWIE – NIE TYLKO JAKO ŚRODEK DO OSIĄGANIACELÓW, ALE KLUCZOWEGO CZYNNIKA KREATYWNEGO W GOSPODARCE OPARTEJ NA WIEDZY.

Sektor niedochodowy, sektor non profit,trzeci sektor, sektor pozarządowy, sektor niezależny, sektor dobrowolny,dobroczynny, obywatelski. Sektor ten działa sprawnie na obszarach, gdziepubliczny i prywatny zawodzą, czyli tam gdzie chodzi o działalność mającą pozytywne efekty zewnętrzne. Sektorpubliczny ma zadowalać przeciętnego Kowalskiego co w przypadku kultury dąży doobniżenia poziou proponowanych dóbr i usług; sektor prywatny z koleipartykularną jednostkę co w przypadku dóbr kultury prowadzi do komercjalizacjęlub elitaryzację.

NGO’sypojawiły się głównie w Stanach i WB gdzie działalność filantropijna miała swojądługą tradycję, a początkową wiązało się z działalnością Kościoła, a w Anglii wXVI wieku (akt supremacji, Henryk VII) nabrało też charakteru świeckiego. Dziśosiąganie celów społecznych w tym krajach, dużo bardziej niż w innych,uzależnione są od działania instytucji non profit. Superciekawa jest genezatych organizacji, które wiążą się z dążeniem elit tych krajów do pokazaniaswojej pozycji: dominacji i odrębności. Przykład pierwszej organizacji nonprofil (amerykański) w kulturze: Museumof Fine Art i Boston Philharmonic (związanygłównie ze sztuką amatorską, w tym ludową).

1. Sektornon profit jest specyficzny, odpowiada tendencjom społeczeństw nowoczesnych ipostindustrialnych

2. Z czasemnon profit wycwaniły się tak, żeby oswoić sobie prawa rynku jak i działaniapubliczne, aby móc z nimi współpracować

3. Nauczyłysię pozyskiwać środki z innych źródeł, dlatego są odpowiednie dla działalnościkulturalnej,

4. Sektor nonprofit w kulturze uzyskał akceptację i wsparcie sektora publicznego. Akceptacjętę uzyskały w wyniku przeświadczenia, że sektor publiczny jest w tej kwestiinieskuteczny, że wymaga niezależnego pośrednictwa między sobą a społeczeństwem,poza tym działania oddolne lepiej są widziane przez ludzi.

SEKTOR NON PROFIT ROZWINĄŁ SIĘ W KRAJACH ROZWINIĘTEJGOSPODARKI RYNKOWEJ. USA -przeważający ich wpływ na działalność społeczną, obywatelską, kulturalną. WEuropie najliczniej występują w Wielkiej Brytanii (silnie zasilane hehe ześrodków publicznych, a w działalności kulturalnej mogą ubiegać się o status iprzywileje charities).

1. Wprzypadku QUANGO’s: rozdysponowująśrodki publiczne na działalności sfery publicznej. Przykładem jest Rada SztukiAnglii, która, jako pośrednik między rządem a organizacjami kultury, finansuje kulturę w ramach wielu programów isystemów;

2. Jestpośrednikiem między sektorem publicznym, prywatnym a odbiorcami dóbr i usługspołecznych. Przykład w kulturze:agencje kojarzące mecenasów i sponsorów z twórcami i organizatorami kultury;

3. Zasilająsferę społeczną dzięki własnej samodzielności finansowej. Przykład: wszelkie fundacje kapitałowe, zakładane przy korporacjachlub indywidualne jak FundacjaGulbenkiana, czy Fundacja Gugenheima;

4.Realizują własną działalność, czylibezpośrednio świadczą usługi i produkują dobra w sferze społecznej. Funkcjonująjako szkoły non profit, instytutynaukowe, teatry, muzea, biblioteki etc.

-odbywa się na terenie Zjednoczonego Królestwa i Wyspy Man

- funkcjonuje na zasadzie licencji przyznawanej operatorowi przez rząd

- od 1994 operatorem jest Camelot Group

- działalność regulowana przez The National Lottery Commission podlegającą bezpośrednio Ministerstwu Kultury, Mediów i Sportu

50% - nagrody

28% - szczytne cele

12% - rząd

5% - sprzedawcy

5% - operator

28% przychodu + wartość nieodebranych nagród

;przeznaczane na projekty z obszarów:

- zdrowia,

- edukacji,

- środowiska,

- pomocy charytatywnej,

- sportu,

- kultury oraz

- dziedzictwa narodowego

; od 1994 roku łączna suma £ 33 mld przeznaczona na realizację ok. 450 000 projektów

12 organizacji (QUANGO) wybranych przez Parlament ze względu na posiadaną w danej dziedzinie wiedzę ekspercką organizacje skupione są w The National Lottery Distribution Fund (NLDF), administrowanym przez Ministerstwo Kultury, Mediów i Sportu

1. Nordycki (Finlandia) - tradycja socjokulturowa

2. Anglosaski (Wielka Brytania) - dominuje rynek globalny

3. Śródziemnomorska - nastawiona na ochronę dziedzictwa kulturowgo

4. Francuski (Francja) - model państwowy, ostatni w Europie

5. Niemiecki - wykazuje ewolucję od państwa opiekuńczego do społeczeństwa opartego informacyjnego

Ministerstwo Edukacji i Kultury (MEiK) zajmuje się oprócz rozwojem kultury, także sportem i edukacją.

Centrali podlega 9 Rad Sztuki, oraz analogicznie 11 podległych jednostek regionalnych (one głównie mają wspierać poszczególnych twórców)

= dlatego super opracowany system grantów dla twórców, mogą niemały $ wyciągnąć

- różne formy stypentiów (dofinansowanie podmiotowe) dla artystów, które mogą być wypłacane nawet do 10 lat

- $ na projekty

- wsparcie emerytalno-rentowe

- fundacje

- mecenat i sponsoring

Ministerstwo Kultury, Mediów i Sportu

Nie idą one bezpośrednio z ministerstwa do podmiotów, lecz pośredniczą QUANGOsy - RADY SZTUKI przynależące do Anglii, Walii, Szkocji i Irlandii.

Większość subsydiowanych brytyjskich instytucji to charities, organizacje non-profit, które dostają $ od państwa, a $ te idą z pieniędzy publicznych (budżet) + z Loterii Narodowej (!) w której określona część ma iść na tzw. "szczytne cele"

tak więc pusta fiszka :c

Ministerstwo jest jednostką administracji państwowej i od niej zależy jak i gdzie pójdzie $ (na szczeblu centralnym jak i terenowym).

Działające w tym sektorze (kultury) organizacje i instytucje są zazwyczaj rządowe.

Narodowe Plany Rozwoju - określają zadania dla władz centralnych jak samorządowych

Służebna, ale tylko od niego zależy rozwój kultury narodowej i kształtowanie tożsamości europejskiej.

Fundusze na konkretne dziedziny, aktywności twócze, dzięki temu kultura może rozwijać się równolegle

Model zdecentralizowane, pieniądze głównie z budżetów lokalnych lub źródeł pozabudżetowych, w dalszej kolejności z budżetów regionalnych i centralnego

Jeden z najważniejszych dokumentów biorąc pod uwagę pobieranie środków unijnych.

Przybiera formę krajową i regionalną. Na poziomie krajowym cele programu opracowuje Minister Rozwoju Regionalnego z innymi ministrami i przekazuje Komisji Europejskiej do akceptacji, jeśli chodzi o poziom regionalny, opracowuje go zarząd województwa i konsultuje z Ministrem Rozwoju Regionalnego. DZIĘKI TEMU ROZWIJAJĄ SIĘ REGIONY KAŻDEGO Z KRAJÓW CZŁONKOWSKICH UE

Chodzi o przekazanie środków pieniężnych z jednego podmiotu do innego, podmiotowo lub celowo. Różnica między nimi polega na tym, że dotacja ma charakter dobrowolny, subwencja jest uregulowana prawnie, to obowiązek, roszczenie prawne.

- firma mająca swoją siedzibę w budynku Ufficio Primo (architektonicznej perle modernizmu projektu Marka Leykama) zdecydowała się na niestandardową metodę skupienia uwagi potencjalnych klientów. Rzecz udało się zrealizować poprzez zaproszenie do współpracy organizatorów Art Yard Sale – targów sztuki współczesnej, a także pełne sfinansowanie tegorocznej edycji projektu. Akcja przyciągnęła uwagę mediów i zakończyła się sporą liczbą publikacji oraz relacji. Target tego aspektu przedsięwzięcia okazał się doskonale dobrany – zamożni klienci Kulczyk Real Estate Holding charakteryzują się wysoką świadomością współczesnej sztuki i jej wartości.

W ubiegłym roku PKN ORLEN - zaangaż. w organizację XVI Wielkanocnego Festiwalu Ludwiga van Beethovena – wydarzenia muzycznego o zasięgu międzynarodowym. Byli także sponsorem Polskiego Festiwalu Filmów Fabularnych w Gdyni, który co roku gromadzi wybitne osobistości świata filmu z kraju i z zagranicy. Podjęli również współpracę z Teatrem Narodowym – Operą Narodową. Chętnie angażują się w projekty mniejsze, niezależne, których potencjał kryje się nie tyle w rozmachu, ile w pasji twórców i wyjątkowości tworzonej przez nich sztuki. Dlatego też ich działaniami sponsorskimi objęli Teatr IMKA.

- wysoka bez względu na wiek, zawód czy wykształcenie. Why?

- zinformatyzowane społeczeństwo nie znosi próżni

- jej dostępność

- liczne mechanizmy sprzedających, coraz częściej ocierające się o obszar psychologii behawioralnej

;kilka ostatnich lat - dynamiczny rozwój sektora, rosnące wyniki finansowe

→ to sektor gospodarki dotyczący produkcji, marketingu i sprzedaży gier komputerowych,

→ największa stymulacja rozwoju technologii informatycznej

→ produkcja: daje zatrudnienie - programista gier, projektant gier, projektant poziomów, producent gier, animator, grafik, tester gier, game artist…

→ obecnie poziom rozwoju względnie równy w Ameryce Północnej, Azji i Europie - ok. 22-23 mld dolarów,

→ Polska na 19. miejscu w tabeli ogólnoświatowej, 408 mln dolarów.

4500zł

- Wiedźmin

- Tomb Rider

- Dying light

72% (połowa płaci za gry, połowa bawi się za dara w necie)

Wiedźmin

Grupa CD PROJEKT wypracowała w 2015 roku 798 mln zł przychodów i 342,4 mln zł zysku netto. W sumie CD PROJEKT sprzedał 20 mln gier z trylogii wiedźmińskiej.

Hajs własny (największe ośrodki: mazowsze, śląsk, małopolska)

Przychód globalny: 74,2 mld dolarów (ok. 278 mld złotych). Ameryka Północna ok 23 mld DOL, Azja podobnie, Europa podobnie (22), Ameryka Łacińska mniej - 4,5mld.

ok 350zł na gospodarstwo, głównie są to opłaty za kablówkę i media (prawie 1/4 społeczeństwa bo 7,5 mln Polaków ogląda filmy nielegalnie w sieci)

1,8% - 30,9mld zł

Internet i tv

- TVP 1 (milion widzów)

- Polsat (800 tys.)

- TVN (760 tys.)

- TVP 2

- TVP Info

- RMF 25% (udział)

- Zet 14%

- Jedynka 9%

- Trójka

- VOX

- WP (18mln)

- Onet (17 mln)

- Interia (14mln)

- Fakt (ok. 300 tys.)

- Gazeta Wyborcza (ok. 150 tys.)

- Superexpress (ok. 150 tys.)

- Newsweek (130 tys.)

- Gość Niedzielny (prawie 130 tys.)

- Polityka (115 tys.)

- wysoki stopień koncentracji; mierzony jest zakresem kontroli nad produkcją, zatrudnieniem, dystrybucją, widownią.

W Polsce oligopol: Polsat, TVN, TVP, brak miejsc dla małych firm. TV Polska, Polsat, TVN – 80% udziału w rynku reklamy telewizyjnej. Zachodzą wszystkie procesy rynku medialnego (integracja). Koncentracja mediów nie działa na korzyść rynku medialnego, jego różnorodności, oddziałuje wręcz negatywnie.

Powinno się zachęcać do poszerzania gamy treści w środowiskach skierowanych do mniejszości, sektor ten jest w Polsce osłabiany (oligopolizacja), jednak UE promuje lokalne rozgłośnie o mniejszym zasięgu; ich rolą jest zachęcanie ludzi do życia we własnym środowisku, uczestniczenia w debacie społecznej; są narzędziami umacniania tożsamości.

- Bauer

- Ringer Axes Sprigel

- Endipresse

Lokowanie produktu (ang. product placement) jest mechanizmem, polegającym na wiadomym umieszczeniu danego produktu, bądź jego oznakowania, w środkach przekazu masowego (odpłatnie bądż nie) w taki sposób, by podświadomie przemawiał do odbiorcy i mimowolnie skłaniał go do jego zakupu, bez oczywistej, otwartej reklamy (tzw. reklamy outdoorowej).

W Polsce regulowany od ustawy z marca 2011r.

- W 2014 roku ani jednej książki nie przeczytało 58,3%Polaków

- Tylko 11% Polaków przeczytało więcej niż 6książek w ciągu roku

- W ciągu miesiąca tylko 51% Polaków czytateksty dłuższe niż 3 strony.

:(

- Literatura piękna (ok. 20%)

- Romanse (ok 20%)

- Non-fiction (np. biografie, listy - ok. 20%)

- Kryminały (ok. 20%)

Wartość sprzedaży w 2014r. - 2,48 mld PLN (tendencja spadkowa)

1. Postępująca koncentracja kapitału i konsolidacja rynku -> powstają konglomeratywydawniczo dystrybucyjne, które mają też własne księgarnie internetowe i cyfrowe.

2. Dominacja sieci Empik. Empik ze swoją grupą wydawnictw jest najpotężniejszymgraczem. W przypadku wydawców beletrystyki jest w stanie sterować rynkiem.

3. Zauważalny odpływ klientów z księgarni tradycyjnych. Wzrost sprzedaży książek winternecie i alternatywne kanały dystrybucji stacjonarnej książek - sieci dyskontowe idrogeryjne, hipermarkety.

4. Piractwo internetowe - Chomikuj.pl - znaleźć tu można ponad 100 tysięcy wydanych popolsku tytułów książek.

"Gniew" Zygmunt Miłoszewski (W.A.B.) 150 tys.

1. Wojciech Cejrowski: 1,87 mln zł

2. Małgorzata Kalicińska: 963 tys. zł

3. Katarzyna Grochola: 945 tys. zł

Ok. 7,5 mld zł

- Handel (spożywczy)

- Farmacja

- Telekomunikacja

- Motoryzacja

- Banki

- Handel ogólnie sklepy

- TV - od 500 d 50 tys. za 30s

- Radio - od 500 do kilkunastu tys. zł za 30s

- Net - od 190zł za 1000 odsłon

Organizowaniem polityki reklamowej, strategii, generalnie realizacja reklamy dla podmiotów

Organizacja marketingowa,której zadaniem jestplanowanie oraz zakupkampanii reklamowych wmediach masowych.

Coco Chanel z Nicole Kidman, 33 mln dolarów

1. 67 milionów 600 tysięcyzłotych, wydał bank ING nakampanię z udziałem MarkaKondrata.

2. 43 miliony 900 tysięcy - bankMillennium z HubertemUrbańskim.

3. 43 miliony 300 tysięcy złotych- Getin Bank z PiotremFronczewskim

+ ROBERT LEWANDOWSKINA REKLAMIECOCA COLI I MASZYNEKGILLETTEZAROBIŁ 4 MLN ZŁ

aaa