لغات ادبیات دوم (درس اول تا پنجم)

گشایش حاصل شدن چیزی بیش از حد انتظار

آنچه باعث سرخوشی و نیروی معنوی فرد می شود

1- سلام او ( رحمت الهی ) در صبحگاه ، مومنان را سر مستی و نشاط می بخشد

ما را اسیر کوچک و بزرگ نکن ( ما را به جز خودت به کس دیگر وامگذار )

3- کنایه از پیر شد

بازخواست نکن

پرنده ای از راستای شکاریان ، دادای جثه ی نسبتا درشت . در زبان پهلوی به معنی "فرخنده" است . به همین دلیل نماد سعادت واقع شده است.

مخفف "ما سوی الله " ؛ آنچه غیر از خداست ، همه ی مخلوقات.

5- ای علی ، ای پرنده ی مهر و محبت خداوند ، تو عجب نشانه ی بزرگی برای شناخت خداوند هستی ! که سایه ی سعادت و رحمت الهی را بر سر همه ی موجودات عالم افکنده ای .

ابر

6- مقصود شاعر ، بخشش فروان حضرت علی (ع) است و به آیه ی "انما ولیکم الله و رسوله امنوا الذین یقیمون الصلوة و یوءتون الزاکوه و هم راکعون" (آیه ز 55 ماءده) اشاره دارد که حضرت علی (ع) ، انگشتر خود را در نماز به ساءل بخشید.

اشاره به جمله ی مشهور "لافتی الا علی لا سیف الا ذوالفقار" است که ندایش همزمان با رشادت های فوق العاده ی آن حضرت در غزوره ی احد در فضای آسمان پیچیده شد

صوت تنبیه به معنی " آگاه باش "

اکسید طبیعی و ناخالص روی که محلول آن گند زدایی قوی است. در قدیم این اکسید را در جوش های بهاره و جوش های تراخمی به صورت گرد روی پلک می پاشیدند . این ماده ی شفابخش در تعبیر شاعرانه وسیله ای است برای روشنایی چشم . توتیا را با سرمه که گرد نرم شده ی سولفور آهن یا نقره است و در قدیم برای سیاه کردن پلک ها و مژه ی چشم به کار می رفته نباید اشتباه کرد.

باد خنک و لطیفی که از جانب شمال شرق می وزد . صبا نماد پیام رسانی است.

ای علی ، چون تو گرداننده ی قضا ( تغییر دهنده ی قضا و پیشامدهای ناگوار هستی ) ، به حق دعای نیازمندان و دل آزردگان پیشامدهای بد را از ما دور گردان

مرغ حق ، نوعی جغد ؛ که هنگام آواز خواندن گویی کلمه ی " حق " را تکرار میکند

نوعی جامه ی جنگی ، خفتان

3- زمین ، مثل آهن سخت و آسمان پر از گرد و غبار شد.

دست آنها از نبرد با گرزهای سنگین خسته شد.

دست آنها از نبرد با گرزهای سنگین خسته شد.

درمانده و ملول

توس از فرار رهام برآشفت و آماده ی نبرد با اشکبوس شد. اما رستم موافقت نکرد و گفت خود به نبردش می روم ، زیرا رهام بیشتر اهل بزم است تا رزم . تو هم باید قلب سپاه را نگاه داری.

6- کمان به زه بسته و آماده را بر بازو افکند . معمولا پس از تیراندازی زه کمان را می گشودند (باز می کردند) تا کمان قابلیت ارتجاع خود را از دست ندهد و چون به تیراندازی نیاز داشتند، زه را در کمان میکردند.

7- فرار نکن بایست

"افسار اسب را کشید و ایستاد"

کلاه خود

باره ، اسب

9- سلیح و مزیح همان سلاح و مزاح عربی است که در فارسی "ا" آنها به "ی" تبدیل شده است . به این تغییر شکل "ممال" می گویند . فسوس به معنی مسخره کردن و مزیح غیر جدی بودن است.

ضمغی است زرد رنگ که روغن کمان از آن می گرفتند در این بیت فقط زردی آن مد نظر است

بیهوده

- تیری که از جنس چوب خندنگ باشد.

- درختی است بسیار سخت که از چوب آن تیر و نیزه و زین اسب سازند.

* فلز نوک تیز و نیزه

10-تیزی برنده چون الماس که نوک آن را جلا داده و بر آن چهار پر عقاب بسته بودند . معمولا برای آنکه تیر پس از رها شدن از کمان منحرف نشود ، به قسمت انتهای آن پر عقاب می بستند.

11- رستم کمان را در چنگ گرفت و به شست تیر خندنگ را آماده ی پرتاب کرد. (شست، انگشتر مانندی از جنس استخوان بود که در انگشت شست می کردند و در وقت کمان داری، زه کمان را با آن می گرفتند. )