Use LEFT and RIGHT arrow keys to navigate between flashcards;
Use UP and DOWN arrow keys to flip the card;
H to show hint;
A reads text to speech;
29 Cards in this Set
- Front
- Back
Hvar varð sálfræðin fyrst að vísindagrein? |
Sálfræði varð fyrst að vísindalegri fræðigrein í Þýskalandi því þar þróaðist nútíma fyrirkomulagið á háskólakerfinu sem gerði það að verkum að Wundt og félagar hans gátu sett upp tilraunasálfræði sem byggðist á fyrri árangri í tilraunalífeðlisfræði. |
|
Hvort þróaðist sálfræðin hraðar í Þýskalandi eða Bandaríkjunum? |
Sálfræði þróaðist hraðar stofnanalega séð í Bandaríkjunum heldur en í Þýskalandi. Í Bretlandi og Evrópu var erfitt að reyna kynna sálfræði sem fræðigrein en í Bandaríkjunum var það almennt séð vel viðtekið frá almenningi, stjórnvöldum og stjórnendum háskóla. |
|
Hvenær var APA stofnað? |
Stofnað 1892. Í lok 19.aldar var American Psychological Association orðið vel virkt og voru tímarit helguð almennri, tilrauna og hagnýtri sálfræði. |
|
Hvort voru betri rannsóknarstofur í Þýskaland eða Bandaríkjunum? |
Bandaríkin höfðu betri rannsóknarstofur en Þýskaland. Árið 1904 var sálfræði í fjórða sæti á meðal vísinda í tilliti til fjölda PhD gráða sem veittar voru í Bandaríkjunum. |
|
Hvernig var sálfræðin í USA uppbyggð? |
Upprunalega byggð á þýska módelinu um rannsóknir en þeir sem höfðu lært með Wundt aðlöguðu nýju vísindin að þeirra eigin áhugamálum ásamt kröfum frá stofnunum og þjóðfélaginu. Flestar deildir sálfræðinnar voru stofnaðar sem rannsóknarstofur og fór þar fram hagnýt kennsla á tilraunum í lífeðlissálfræði (psychophysics), svörunartíma, skynjunar- og skyntúlkunar. Sálfræðingar í BNA einskorðuðu sig ekki við rannsóknir í lífeðlissálfræði heldur var áhuga þeirra beint að mörgum atriðum í hagnýtri sálfræði, líkt og menntun og iðnaði. |
|
Hvað var mest einkennandi fyrir sálfræðina á þessum tíma í Bandaríkjunum? |
Úrvalsstefnan (byggir á úrvali úr ýmsum áttum) sem ýtti undir vöxt á vísindalegum aðferðum í félagslegum og sálfræðilegumvandamálum sem seinna varð að undirflokkum sálfræðinnar. |
|
Hver var brautryðjandi Amerískrar sálfræði? |
James McKeen Cattell - í kringum 1930 leit hann aftur á farinn veg og sagði að saga bandarískrar sálfræði fyrir 1880 væri jafn stutt og sagan um snáka í náttúrusögu Íslands (það finnast engir snákar á Íslandi). Hann vildi meina að það fannst engin sálfræði í Bandaríkjunum fyrir 1880. Það er að hluta til satt, var ekki til nein tilraunasálfræði |
|
Hvernig voru skólar í Bandaríkjunum á þessum tíma? |
Elstu háskólarnir í Bandaríkjunum eru frá 17.öld og voru þeir aðallega embættismanna háskólar og aðalhlutverk þeirra var að útskrifa presta og aðra kirkjunnar menn. Þannig að kristindómurinn vegur mjög þungt í Bandaríkjunum á 19.öld og gerir enn þann dag í dag þrátt fyrir aðskilnað ríkis og kirkju! o Einkareknu háskólarnir tóku upp þýska líkanið um rannsóknargreinar og að kennarar innan háskólans hefðu PhD gráðu. Þá fóru ríkisreknu háskólarnir að endurbæta námsskrá sína. Þetta leiddi til stækkunar hjá báðum tegundunum af skólum. Sem varð til þess að það mynduðust fullkomin skilyrði til að hægt væri að veita nýrri grein; sálfræði.
|
|
Nefndu nokkra nemendur Wundts sem fóru frá USA til Þýskalands |
Cattell, Witmer, Titchener og William James. Velstæðir! Ein aðalástæðan fyrir því að fólk vildi fara að læra hjá Wundt var vegna þeirrar stöðu sem það veitti fyrir einstaklinginn, að fá hæfni sína metna og gaf þeim tækifæri á að fá örugga stöðu innan virtra fræðilegra stofnanna heima við. |
|
Hvernig tóku bandarískir heimspekingar í nýju sálfræðina? Var hún ógn við heimsspekina? |
Bandarískir heimspekingar tóku vel í nýju sálfræðina (new psychology), sem tilraunasálfræði var kölluð. Hún var ekki talin vera ógn við hinni hefðbundnu siðferðislegu heimspeki (moral philosophy) sem byggð var á skosku common sense sálfræðinni. Það sem var talið vera ógn var efnishyggjan (materialism) og þróunarkenning Darwin. Siðferðislegir heimspekingar tóku þróun gilda en voru gegn því að þróun gæti verið skýrð sem vélræn útkoma af líffræðilegum breytileika og náttúruvali, án vísunar í æðri tilgang.
|
|
Hvernig þróaðist akademísk sálfræði í USA? |
Akademísk sálfræði í BNA þróaðist stofnanalega með því að slíta sig frá heimspeki. Á seinni hluta 19.aldar og fram á byrjun 20.aldar var einkenni akademískrar heimspeki þróuð sem svar við þeim miklu framförum sem sálfræði tók sem vísindaleg fræðigrein. Analytic philosophy (sundurgreinandi heimspeki) og phenomenological philosophy (fyrirbærafræðileg heimspeki) voru þróuð sem svörun við psychologism.
|
|
William James |
Merkilegur maður sem kemur úr merkilegri fjölskyldu.
|
|
Frumspekiklúbburinn - the metaphysical club |
Hann stofnar klúbbinn með Pierce og Holmes. • Í frumspekiklúbbnum voru heimspekileg vandamál dagsins skoðuð, eins og þekking, og sannleikur; samband milli vísinda og trúar; og hlutverk nýju sálfræðinnar í tengslum við eldri common sense sálfræðina. Þeir stofna gagnhyggju sem er þessi sértsaka bandaríska frumspeki og tilheyrir þekkingarfræði, gagnhyggja gengur út á það ef það nýtist okkur þá er það satt -> ef þær hafa áhrif á raunveruleikann eru þær sannar (hefur áhrif enn í dag í t.d verkfærahyggju, sem metur kenningu út frá notagildi hennar) Holmes er frægur fyrir að hafa talið dómarann skoða gögn eftir að hann kveður upp dóm sér til stuðnings. Pierce þróaði kenningu um tilgang en James um sannleika (ef það virkar þá er sannleikur fyrir því) Hann var spíralisti og trúaður. |
|
Principles of psychology 1890 - hver skrifaði? |
William James- hann semur við útgefanda 1878 um að gefa út bók um grundvallaratriðin í sálfræði og gera þeir ráð fyrir því að það taki tvö ár. En það tók 12 ár og var William orðinn hundleiður á bókinni undir lokin og kallar hana risa rottuna. Hann skrifar útgefandanum bréf og sagði: „Engum býður meir við bókinni en mér, ekkert efni á það skilið að fjallað sé um það á 1000 blaðsíður, hefði ég 10 ár til viðbótar gæti ég stytt hana um 500 blaðsíður, en eins og málin standa er það þetta, eða ekkert. Andstyggilegur, bólginn og útblásinn hlunkur sem staðfestir aðeins tvennt. Í fyrsta lagi að ekki er til vísindaleg sálfræði og í öðru lagi að William James er hæfileikasnauður“. Hann reyndist ekki sannspár því þessi bók átti eftir að vera lesin á nánast öllum sálfræðistúdentum næstu árin og mótaði þannig heilu kynslóðirnar. Gildi hennar er ekki síst fólgið í ritfimi James.
|
|
Skilgreining sálfræðinnar hjá James |
Fyrsta málsgreinin í bókinni er svo hljóðandi:• : Psychology is the science of mental life. Þetta er ekki það sama og Wundt sagði, hann sagði að það væri fræðigreinin um vitund. Hjá James kemur mental life, er að höfða til líffræðinnar með life. Má finna einhvern Darwinískan tón í þessu. Annað einkennandi fyrir James eru þessar hlutverkapælingar – hlutverk líffæra, hlutverk einhverrar starfsemi. Það er framarlega í líffræði og það var mjög framarlega hjá James líka. James hafði ekki áhuga á innihaldi hugans eins og Wundt og Titchener heldur hlutverki hans. Til hvers eru hin ýmsu hugarferli er það sem hann var að velta fyrir sér. Leiðir yfir í verkhyggju (functionalisma) sem leiðir til atferlishyggju
|
|
Vitundarstreymi James |
James kynnir þetta fræga orð vitundarstreymi. Hann heldur því fram að helsti feillinn hjá innskoðunarmönnum, ekki síst Locke, Hume og Descartes, sé sá að halda að einstakar hugsanir séu vel afmarkaðar hver frá annarri og að hægt sé að greina skýrt á milli þeirra. Þeir héldu að hugurinn væri fléttuvirki af einhverjum litlum einingum en James segir að þetta sé ekki rétt. Tilvitnun frá James: „Við verðum að viðurkenna að hinar afmörkuðu ímyndir hefðbundinnar sálfræði eru aðeins lítill hluti þess lífs sem hugir okkar lifa. Vitundin veldur: James segir að vitundin gegni því hlutverki að grípa inni, það dynja á okkur áreiti og vitundin getur valið á milli þeirra. Þessa hugmynd setti hann fyrst fram í grein sem bar tiltilinn Are we automata eða erum við vélar. Þar andmælir hann þeirri hugmynd Thomasar Huxley (7.kafli – bolabítur Darwins) að vitundin sé hliðarafurð (epiphenomena) og þjóni engum tilgangi (eimurinn úr eimreiðinni skiptir engu máli fyrir framgang mála, eitthvað sem bara er þarna, hangir utan á). En James bendir á að þetta sé furðuleg hugmynd í ljósi þróunarkenningarinnar; ætti það ekki að vera þannig að vitundin þjóni einhverjum tilgangi? Af hverju ættum við að hafa einhverja vitund, af hverju ættu önnur æðri dýr að hafa vitund ef það þjónar engum tilgangi? Hlutverk vitundarinnar er að velja á milli valkosta samkvæmt James.
|
|
James Lange kenningin um tilfinningar |
James-Lange -> Lange var danskur læknir sem setti fram svipaða kenningu óháð James - tilfinningar eru skynjun á líkamsástandi - óttumst vegna þess að við skjálfum. Björn birtist, áreiti og skynhrif. Skynhrif leiðir til mats á aðstæðum; hættulegt, best að forða sér. Skynjum hræringarnar í líkamanum á sama tíma. James segir að við getum verið án tilfinninganna. Skynjunin leiðir til þess að við metum þetta sem hættulegt og það er hægt að forða sér án þess að maður finni fyrir tilfinningu. Tilfinningar skipta ekki neinu máli fyrir það sem gerist, er epiphenomena. Tilhneigingin í tvíhyggju sést hér, að aðgreina tilfinningar og vitsmuni. Þetta séu tveir ólíkir heimar sem hafa ekkert við hvorn annan að gera. • Að sjá björn vekur upp geðshræringu, að vera hræddur við björn væri að vera í mikilli geðshræringu svo er það röklega séð aukaatriði hvaða kenndir fylgja. James talar um ótta, sorg og reiði og talar um geðshræringar eins og þær væru kenndir; það er það sem hann gerði vitlaust í kenningu sinni. |
|
William James um trúarlíf og efnin |
Eigum að átta okkur á því að hann var mikið að spá um trúmál og hélt fyrirlestra í Edinborg. Þarna er hann ekki mikið í sálfræðinni lengur, deyr 1910. Münsterberg er búinn að taka við sem forseti sálfræðideildar við Harvard. James er aðallega að fást við heimspeki og trúmál á þessum tíma.
|
|
Hugo Munsterberg |
Münsterberg tók við af James við Harvard og hann var mikill tilraunamaður, öfugt við James. Var Þjóðverji og tók yfir sálfræðikennsluna og fór að sinna tilraunastarfsemi af miklu kappi. Betri en James í að kynna þessa vísindalegu sálfræði fyrir Bandaríkunum. Münsterberg hélt því fram að sýnileg vitund okkar á vilja er ekki meðvituð sjálfvirk athöfn sem ákvarðar hegðun heldur sjálfvirk svörun við efnislegri eftirvæntingu af hegðun, sem byggist á vöðva feedbacki. Hann neitaði því að við hefðum innskoðunar aðgang að athöfnum viljans. Popular and Applied Psychology |
|
Vesenið við Yala háskólann - deilan um trú og sálfræði |
Scripture skrifar þróunar eða lífeðlisfræðilegt og kærir sig ekkert um guð - Ladd sem er yfir ber ábyrgð á því að Scripture sé ráðinn, |
|
G. Stanley Hall 1844 |
|
|
Cattell |
Eiginlega allir aðrir en William James eru mjög virkir í að kynna hina vísindalegu sálfræði; tilraunasálfræðina. Taka beinagrindina Wundts; hans hugmyndir um hvernig maður ætti að sinna góðu fræðastarfi og færa það yfir til Bandaríkjanna.
|
|
Witmer 1867-1956 |
Lightner Witmer (1867-1956): Clinical Psychology |
|
Walter Dill Scott 1869-1955 |
Fór til Leipzig til að læra hjá Wundt og fékk gráðu sína árið 1900. Þegar hann kom aftur til Bandaríkjanna var hann skipaður fyrirlestrari í sálfræði og kennslufræði. Fljótlega beindust sjónur hans að vinnusálfræði, sérstaklega auglýsingum. |
|
Edward Titchener 1867-1927 |
Var Englendingur og lærði af Wundt. Sálfræðin átti erfitt uppdráttar í Evrópu, sérstaklega í Englandi, miðað við í Bandaríkjunum. Þannig Titchener sá ekki neina framtíð fyrir sér á heimaslóðum og fór þess vegna til Cornell í Bandaríkjunum til að geta stundað vísindalega sálfræði. Hann vildi ekki að sálfræði væri frumspeki, líkt og heimspekingar voru að gera, heldur nákvæm vísindi og nákvæmar tilraunir.
|
|
Structural psychology - formgerðarstefnan |
Helsti fulltrúi formgerðarstefnunnar er Titchener. Er því hreinræktaður arftaki þeirra Locke og Hume í sálfræði. Eins og Wundt, taldi Titchener að tilraunasálfræði væri rannsókn á nánustu upplifun og hélt því fram að viðfangsefni þess væri háð meðvitund. Samt sem áður var tilraunasálfræði hans meira í takt við hefð bresku reynsluhyggjunnar (empiricist) með tenglsasálfræði. Formgerðarsálfræði (structural psychology): Titchener hélt því fram að aðalmarkmið tilraunasálfræði væri að lýsa grundvallar uppbyggingu hugans: þær meðvituðu frumeindir hugans og hvernig samsetning þeirra er.
|
|
Frumeindir sálarlífsins |
Markmið Titchener var að bera kennsl á frumeindir meðvitaðrar upplifunar. Framhyggju (positivism) vísindi hans voru aðeins lýsandi og hann forðaðist að nota skýringarhætti Wundts á hugtökum líkt og huggrip.
|
|
Áreitisvilla Titchener |
Mikilvægt að kunna
|
|
Berðu saman structure og function |
Aukalega úr fyrirlestri Klukka sem dæmi: það getur verið armbandsúr, og í gömlum arnbandsúrum eru tannhjól og gormar en í stafrænum armbandsúrum er ekkert af þessu. Gætum líka verið með prik og steina í kring og mælt tíma með hliðsjón af sólinni og værum þá lika með klukku. Þannig eðli klukku hefur ekkert með hlutina að gera sem mynda hana. Hvað eru þessir functionalistar alls ekki sem Titchener er: eru ekki atómistar. Þeir segja að það sé ekki hægt að taka þessa virkni, þetta hugarstarf sem við erum að rannsaka í sundur og skoða hlutana út af fyrir sig því þá erum við ekki lengur að tala um hugarstarf. |